کلروفرم مرک
روش ها و فرایند های تولید:
کلروفرم در مقیاس صنعتی با گرم کردن مخلوطی از دو ماده کلر و کلرومتان (CH3Cl) یا متان (CH4) تولید می شود. این ماده در درجه حرارت ۴۰۰ تا ۵۰۰ درجه سانتی گراد رادیکال آزاد ایجاد می کند. و به همین منوال واکنش های ذیل را انجام می دهد:
CH4 + Cl2 → CH3Cl + HCl
CH3Cl + Cl2 → CH2Cl2 + HCl
CH2Cl2 + Cl2 → CHCl3 + HCl
این ماده شیمیایی برای تولید تتراکلرید کربن با فرمول شیمیایی (CCl4) با کلر بیشتر ترکیب می شود:
CHCl3 + Cl2 → CCl4 + HCl
مواد فراورده این فرایند ترکیبی از چهار کلرومتان (کلرومتان، دی کلرومتان، کلروفرم و تتراکلرید کربن) می باشد. این چهار ترکیب نهایتا با روش تقطیر جداسازی می شوند.
روش واکنش هالوفرم
کلروفرم همچنین از طریق یک واکنش هالوفرم (Haloform Reaction) بین استون و هیپوکلریت سدیم در مقادیر کم تولید شود:
3NaClO + (CH3)2CO → CHCl3 + 2 NaOH + CH3COONa
روش دوتروکلروفرم (Deuterochloroform)
کلروفرم دوتایی (CDCl3) یک ایزوتوپ لوگ (Isotopologue) همراه با یک اتم تک دوتریوم (Deuterium) می باشد. این ماده شیمیایی به عنوان حلال شیمیایی در طیف سنجی رزونانس مغناطیسی هسته ای (NMR) استفاده می شود. این ماده طی واکنش هالوفرم، استون یا اتانول با هیپوکلریت سدیم یا هیپوکلریت کلسیم تولید می شود. از طرف دیگر می توان این ماده را در فرایند واکنش دو تراکسید (Deuteroxide) با کلر هیدرات به دست آورد. این روش امروزه کاربردی ندارد.
روش تشکیل ناخواسته کلروفرم
کلروفرم همچنین می تواند طی واکنش هالوفرم به طور ناخواسته حاصل شود. این ماده شیمیایی محصول اصلی واکنش های جانبی ترکیبات هالوژنه می باشد. سفید کردن با هیپوکلریت ها می تواند منجر به رخداد این واکنش ها گردد.
در موارد دیگر می توان مقداری کلروفرم را طی واکنش سدیم هیپوکلریت (کلر سفید کننده) با مایعات خانگی یا ترکیبات دیگر به دست آورد. نمونه این مواد شامل موارد زیر می باشند:
خطرات کلروفرم:
کلروفرم به عنوان یکی از خطرناک ترین مواد شیمیایی در هیدروکربن های کلردار فرار است. این ماده می تواند با تماس، بلع یا تنفس سبب آسیب به بدن فرد شود. آسیب های این ماده ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- بیهوشی
- مرگ دیر رس
- توقف ضربان قلب
- فلج دستگاه تنفسی
- ضایعات کلیوی و کبدی
- شستن چربی پوست و تحریک کنندگی آن
تماس حاد این ماده با پوست علائم زیر را به همراه می آورد:
- تهوع
- گیجی
- انجماد
- سردرد
- اضطراب
- بیهوشی
- خستگی
- افت تنفسی
- احساس مستی
- التهاب سمی کبد
- تجمع چربی در کبد